Werelderfgoed in Finland
De lijst van
Werelderfgoederen van de Unesco omvat gebieden of objecten die een
onvervangbaar onderdeel van het culturele of natuurlijke werelderfgoed vormen.
In 1972 werd het Werelderfgoedverdrag opgesteld om bijzondere bescherming te
bieden aan locaties die door hun universele waarde in aanmerking komen voor
behoud als onderdeel van het werelderfgoed voor toekomstige generaties.
Oud Rauma
Rauma is een gemeente en stad in de Finse provincie
West-Finland en ligt in de Finse regio Satakunta aan de Botnische Golf. De
gemeente heeft een totale oppervlakte van 247 km² en telde in 37.034 inwoners
in 2003. Rauma is één van de oudste havensteden van Finland. Rauma staat al
vanaf de 18e eeuw bekend om haar kant en om het centrum met houten huizen uit
de 18de en 19de eeuw. Het centrum maakt sinds 1991 deel uit van de
Werelderfgoedlijst.
Het dialect van Rauma wordt beschouwd als één van de moeilijkst verstaanbare
dialecten van Finland, ook voor Finnen.
Soms wordt het wel een beschouwd als een echte eigen taal.
Fort Suomenlinna
Suomenlinna (Zweeds:
Sveaborg) is een vesting die op zes
eilanden voor de haven van Helsinki is gebouwd.
Suomenlinna staat op de UNESCO-Werelderfgoedlijst
en is populair zowel bij toeristen als bij de lokale bevolking. Er wonen
ongeveer 900 mensen op de verschillende eilanden, waarvan er 350 het hele jaar
door op de eilanden werken. Naast een museum en een bibliotheek is er ook een
marineschool.
Zweden begon met de bouw
van de vesting in 1748, toen Finland nog onderdeel van
het Zweedse koninkrijk was. De architect was de luitenant-kolonel Augustin Ehrensvärd, die
zijn ontwerp baseerde op ideeën van Vauban. De vesting was
nodig geworden nadat Peter de Grote met de
oprichting van Sint-Petersburg en Kronsjtadt een sterke
maritieme positie in de Oostzee had ingenomen.
In maart 1808 bezetten de
Russische troepen Helsinki. De vesting kon echter niet meteen worden ingenomen.
Na onderhandelingen capituleerde de Zweedse commandant Carl Olof Cronstedt en
werd Suomenlinna aan de Russen overgedragen. Deze overgave werd in 1809 gevolgd door de
Vrede van Fredrikshamn,
waardoor Finland een autonoom hertogdom binnen het
Russische Keizerrijk werd en 600 jaar Zweedse heerschappij over Finland werd
afgesloten.
Onder Russische heerschappij werd de vesting uitgebreid en werd de capaciteit
tot 13.000 man verhoogd. De vrede werd beëindigd door de Krimoorlog (1854-1856).
Geallieerde strijdkrachten van Frankrijk en Engeland bombardeerde de
vesting gedurende drie dagen. Hierdoor raakte Suomenlinna zwaar beschadigd. Na
de Krimoorlog werd Suomenlinna gerestaureerd en opnieuw uitgebreid.
Oorspronkelijk heette de vesting in het Zweeds Sveaborg, wat vrij vertaald
Zwedenburcht betekent. De Finse naam was Viapori. Nadat Finland in
1917 onafhankelijk werd,
werd de Finse naam om nationalistische redenen in Suomenlinna veranderd, wat
Fins fort betekent.
Oude kerk van Petäjävesi
Petäjävesi is
een gemeente in de Finse provincie West-Finland en in de
Finse regio Centraal-Finland. De
gemeente heeft een totale oppervlakte van 458 km² en telde 3721 inwoners in
2003. De oude houten kerk van Petäjävesi,
gebouwd tussen 1763 en 1765, staat sinds 1994 op de
UNESCO-werelderfgoedlijst. De Lutherse kerk is een typisch voorbeeld van de
unieke Oost Scandinavische architectonische traditie. Het is een combinatie van
een renaissance concept met oudere Gothische vormen.
Hout- en kartonmolen van
Verla
De Verla molen is tegenwoordig
een museum en staat sinds 1996 op de Werelderfgoedlijst. Het is een goed
voorbeeld van de vroegere Finse bosbouw en de kleinschalige pulp, karton en
papierindustrie. De molen staat in een idyllisch plaatsje waar nog goed te zien
hoe de mensen vroeger leefden en werkten. In de molen is goed te bekijken hoe
het karton en papier vroeger gemaakt werd en de omstandigheden waarin mensen
werkten.
Grafveld van
Sammallahdenmäki uit de
bronstijd
Sammallahdenmäki
is een
heuvel met 33 stenen
graven uit de bronstijd. Dit mosrijke gebied ligt in
de gemeente Lappi, West-Finland.
De oudste graven stammen uit de vroege bronstijd.
Sammallahdenmäki staat sinds 1999 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst
en geldt als exemplarisch voor de Scandinavische
samenleving en begrafenisrituelen in de bronstijd. De site is, op enkele
plunderingen in de 19e eeuw na, zeer goed bewaard gebleven door zijn afgelegen
locatie.
De Hoge Kust bevindt zich in Ångermanland in de noordelijk gelegen provincie Västernorrlands län aan de westkust van de Botnische Golf, een noordelijke verlenging van de Oostzee. Het gebied is 142.500 hectare groot, inclusief 80.000 hectare zee en eilanden in deze zee. De bijzondere topografie van de regio bestaat uit een aantal meren, baaien en vlakke heuvels tot 350 meter hoogte. Het gebied is gevormd door een combinatie van krachten door de ijslaag gedurende de ijstijd, het terugtrekken van het landijs en het oprijzen van nieuw land uit de zee. Sinds de laatste terugtrekking van het ijs, zo'n 9600 jaar geleden aan het begin van het Holoceen, is het land 285 meter gestegen. Het stijgt nog altijd met 8 mm per jaar. Dit verschijnsel wordt isostasie genoemd. Tijdens de ijstijd was de dikte van het landijs op deze plaats ongeveer 3 km. Door het gewicht van de ijslaag zakte de aardkorst omlaag. Nu het landijs gesmolten is, veert de aardkorst langzaam weer omhoog. Dit is de grootste landverhoging ter wereld, zover bekend, als gevolg van het terugtrekken van het ijs uit de ijstijd. De verhoging van het land heeft tot gevolg dat de regio in een relatief snel tempo verandert. In de zee ontstaan en vergaan telkens weer eilanden of delen van eilanden. De zee bestaat uit brak water, als gevolg van de steeds verdere afsluiting van de Atlantische Oceaan. Er bestaan door de unieke topografie meerdere zee-ecosystemen op relatief korte afstand.
De reden voor opname op de werelderfgoedlijst was:
 | het monument is een van de plaatsen ter wereld waar isostatische bodemverhoging, vanwege het verdwijnen van het ijs, plaatsvindt. De isostatische omkering is goed zichtbaar en de uniekheid van de regio is een resultaat van de isostatische bodemverhoging, die groter is dan op andere plaatsen. De regio is een typisch gebied voor onderzoek naar dit fenomeen, en werd ook als eerste in deze regio herkend en bestudeerd |
De Kvarkenarchipel (Zweeds:
Kvarken / Fins:
Merenkurkku) is een zeegebied in de Botnische Golf,
op het smalste gebied tussen Zweden en
Finland. Hier
ligt ongeveer 80 km water tussen de landen. Ook liggen er vele
eilanden in de zee. Er zijn plannen om een brug tussen de twee
landen aan te leggen.
De Geodetische boog van Struve strekt zich uit van Hammerfest in Noorwegen tot aan de Zwarte Zee. De boog beslaat een lengte van 2820 kilometer en loopt door tien verschillende landen. Door middel van de meetpunten op de boog, kan nauwkeurig de grootte en de vorm van de aarde worden berekend door middel van driehoeksmeting. De boog is genoemd naar de astronoom Friedrich Georg Wilhelm von Struve (1793-1864). In zijn opdracht werden tussen 1816 en 1855 258 driehoeken en 265 vaste punten geïnstalleerd. Deze punten zijn op verschillende wijze gemaakt; zo zijn er gaten in rotsen, ijzeren kruisen, stenen en obelisken die de punten aangeven. De term geodetisch verwijst naar het wiskundige begrip geodeet dat de kortste verbinding tussen punten aanduidt, en naar geodesie, de wetenschap die onder andere de vorm van de aarde bestudeert.
De Geodetische boog van Struve loopt door de volgende landen:
| Noorwegen |
| Zweden |
| Finland |
| Rusland |
| Estland |
| Letland |
| Litouwen |
| Wit-Rusland |
| Moldavië |
| Oekraïne |
Ten tijde van
aanleg waren dit slechts twee landen; Zweden-Noorwegen en het Russische
keizerrijk.
De boog van
Struve is een opmerkelijk voorbeeld van wetenschappelijke samenwerking
tussen wetenschappers uit verschillende landen en tussen verschillende
staatshoofden.
Heeft u vragen, op- en/of aanmerkingen laat ons dat even weten d.m.v. het invullen van het contactformulier op de website